 |
Procès
de réhabilitation
Déposition
de Henri Le Royer |
 |
Henri
Le Royer, natif de Vaucouleurs, 64 ans, 27ème témoin
produit, interrogé à Vaucouleurs le même samedi,
I à VIII.
Je ne sais rien, sauf que, quand Jeanne vint à
Vaucouleurs, elle logea chez moi ; c'était une bonne fille,
à ce qu'il m'a semblé. Elle filait, en compagnie de
ma femme, elle allait à l'église, où ma femme,
qui vient de déposer comme témoin, l'accompagnait
souvent.
IX.
Je n'ai jamais vu cet arbre-là, je ne peux rien
dire.
X.
J'ai entendu Jeanne dire qu'il lui fallait aller auprès
du noble Dauphin, car son Seigneur, le Roi du Ciel, voulait qu'elle
y aille, et elle était mandée de par le Roi du Ciel
; quand elle devrait y aller sur les genoux, elle irait ! A son
arrivée chez moi, elle portait une robe rouge ; ensuite,
on lui donna un vêtement d'homme, des chausses, tout un équipement,
et montée sur un cheval, et elle fut conduite où était
le Dauphin par Jean de Metz, Bertrand de Poulengy et leurs serviteurs,
Colet de Vienne et Richard l'archer. Je les vis partir tous ensemble.
Quand elle fut sur son départ, on lui demandait comment elle
ferait pour éviter les gens de guerre qui tenaient le pays
; elle répondit qu'elle n'avait pas peur des gens de guerre,
que sa
voie était libre. S'il y avait des gens d'armes sur son chemin,
elle avait Dieu son Seigneur. Il lui ferait la route pour aller
au seigneur Dauphin et qu'elle était née pour cela.
XI et XII.
Le témoin déclare ne rien savoir. Fin
de sa déposition.
Henricus Rotarius, de Valliscolore
oriundus, etatis LXIV annorum, vel circa, vicesimus septimus testis
in hac inquisicionis causa, productus, iuratus et examinatus, in
dicto Valliscolore, anno et die sabbati supradictis, requisitus,
per suum iuramentum [...] Videlicet
Super I° eorumdem articulorum, sive interrogatoriorum, articulo
incipiente : "Primo, de loco originis, etc..." ; eciam
super II°, III°, IV°, V°, VI°, VII° et VIII°
sequentibus articulis, sibi ad planum expositis, requisitus,
"Dixit se nichil scire, excepto quod, dum ipsa
Iohanna venit ad Valliscolorem fuit locata in domo sua. Et, ut sibi
videtur, erat bona filia. Nebat tunc cum uxore sua ; libenter ibat
ad ecclesiam, et sepe ibat cum sua uxore, teste precedente."
Super IX° sequente articulo, incipiente : "Item, quid
habet fama, etc..., requisitus,
"Dixit quod nunquam vidit illam arborem, et ideo
nesciret proprie deponere."
Super X° sequente articulo, incipiente : "Item, inquiratur,
etc...", requisitus,
"Dixit quod audivit dici eidem Iohanne quod opportebat
quod iret versus nobilem Dalphinum, quia Dominos suus, rex cell,
hoc volebat quod ad eum iret ; et ex parte Regis celi erat sic introducta
; et quod, si deberet ire supra genua sua, fret. Dixit quod, dum
ipsa Iohanna venit ad domum suam, erat induta veste mulieris rubea.
Dixitque quod ipsa Iohanna, veste, caligis, et ornamentis hominis
induta, et equitata supra unum equum, ad locum obi erat Dalphinus,
per Iohannem de Metis, Bertrandum de Poulengeyo, cum eorum servitoribus,
Coletum de Vienna, Richardum l'Archier, fuit, prout ipsam
et ipsos recedere vidit, conducta. Dixit eciam quod, dum ipsa voluit
recedere, dicebatur sibi quomodo recederet propter armatos circumstantes.
Que respondebat quod non timebat armatos ; quia habebat viam suam
expeditam, quia, si armati essent per viam, habebat Deum, dominum
suum, qui sibi faceret viam ad eundum iuxta domimim Dalphinum ;
et quod erat nata ad hoc faciendum. Nec aliud scit."
Super XI° sequente articulo, incipiente : "Item, si
in dicta patria, etc..." ; eciarn super XII° sequente articulo,
requisitus,
"Dixit se penitus nichil scire."
Plura nescit. Citatus venit. Nec amore [...]
Et fuit sibi iniunctum, etc...
Sources
:
- "Procès de réhabilitation" - Joseph Fabre
- ed.1915 - tome I,
- "Procès de Jeanne d'Arc" - E.O'Reilly - 1868
- "La rédaction épiscopale du procès de
1455-1456" - Paul Doncoeur et Yvonne Lanhers - 1961.
Notes :
/
|